Kada treba uraditi kolonoskopiju?

Jedna od najučestalijih metoda praćenja digestivnog zdravlja, i dijagnostika kojoj prvo pribegavamo kada se pojavi sumnja da nešto nije u redu sa radom creva jeste kolonoskopija. Da li je kolonoskopija namenjena samo onima koji već imaju dijagnozu, teške simptome ili kada lekar to naloži pitanja su koja svakodnevno dobijamo. Iz tog razloga doktor Dušan Popović, specijalista interne medicine, gastroenterolog dao nam je bliže smernice u vezi sa ovom veoma zažnom metodom za proveru našeg zdravlja.

Kada je vreme za prvu kolonoskopiju?

Opšta preporuka stručnjaka je da se prva kolonoskopija uradi između 45 – 50 godina starosti. Ovo se odnosi na pacijente koji nemaju nikakvih tegoba od strane organa za varenje. Međutim, ukoliko je neko iz bliže porodice imao karcinom debelog creva, prva kolonoskopija se savetuje i ranije, a u zavisnosti od toga koliko je godina imao srodnik u momentu oboljevanja.

Kolonoskopija služi za dijagnostikovanje promena na nivou sluznice debelog creva, ali se istovremeno može uzeti uzorak uočene promene ili ukloniti promena u potpunosti kao što je polip. Lekar gastroenterolog upućuje pacijenta na kolonoskopiju u slučajevima kada postoji sumnja na upalne ili tumorske promene debelog creva ili ako pacijent ima veći rizik od pojave ovih oboljenja.

Kolonoskopija se savetuje osobama sa pozitivnim testom na nevidljivo (okultno) krvarenje u stolici, kod promena u pražnjenju creva (smenjivanju zatvora i proliva), kod pojave krvi u stolici, kod
dugotrajnih proliva, kod anemije nejasnog uzroka, kod nerazjašnjenih bolova u stomaku i dr.

Ko treba da radi kolonoskopiju preventivno i koliko često?

Najefikasniji preventivni pregled u cilju rane dijagnoze tumora debelog creva jeste kolonoskopija. Zbog toga se prva konoloskopija savetuje svim osobama, starosti između 45 – 50 godina. Ukoliko je kolonoskopski nalaz u potpunosti uredan i nema drugih faktora rizika, kolonoskopija se ponavlja za 10 godina.

U slučaju postojanja rizika od tumora debelog creva (postojanje ove bolesti u bližoj porodici), prva kolonoskopija se savetuje i pre 45 godine.
Aktuelne preporuke dosta olakšavaju odlučivanje, ali svakom pacijentu je potrebno idividualno pristupiti, te se odluka o inicijalnoj i kontrolnoj kolonoskopiji donosi na osnovu procene gastroenterologa.

Šta očekujemo od preventivne kolonoskopije kada u porodici imamo istoriju kancera debelog creva?

Osobe koje imaju bližeg srodnika sa karcinomom ili polipima debelog creva i sami imaju veći rizik od pojave ovih oboljenja. Tokom kolonoskopije je moguće uočiti početne tumorske promene i ukloniti ih u potpunosti endoskopskim putem.

Smatra se da oko 90% rano otkrivenih karcinoma debelog creva može uspešno da se leči.

Isto tako, tokom kolonoskopije je moguće otkriti najćešće dobroćudne promene – polipe, koje je moguće u potpunosti ukloniti. Da ove promene nisu u potpunosti bezazlene govori podatak da oko 90% tumora debelog creva nastaje od polipa. Međutim, proces nastanka tumora je dugotrajan i najčešće traje 10 – 15 godina, što otvara mogućnost da se preventivnim kolonoskopskim
pregledima uočene promene uklone i tako drastično smanji rizik od pojave karcinoma debelog creva.

Ukoliko se prilikom kolonoskopije ukloni polip, kada je potrebno sledeći put nakon polipektomije uraditi kolonoskopiju?

Ako se tokom kolonoskopije ukloni polip, on se obavezno šalje na mikroskopsku (patohistološku) analizu kako bi se potvrdilo da je reč o dobroćudnoj promeni. Vreme za kontrolnu kolonoskopiju zavisi od više faktora: broja i veličine polipa, njegove mikroskopske strukture i dr.

Odluku o kontrolnoj kolonoskopiji donosi gastroenterolog, a nakon uvida u kolonoskopski i patohistološki nalaz.

Kod kojih bolesti je potrebno ponavljati kolonoskopiju češće?

Kolonoskopije je potrebno češće ponavljati kod pacijenata nakon odstranjenja: većih polipa, većeg broja polipa, polipa sa velikim rizikom za nastanak karcinoma, operacije karcinoma debelog creva i zapaljenskih bolesti creva (ulcerozni kolitis, Kronova bolest).

Koji su rizici kod kolonoskopije, ukoliko ih ima?

Ukoliko kolonoskopiju izvodi iskusan lekar, ova procedura je relativno bezbedna i može biti minimalno neugodna za pacijenta. Naime, pacijenti se najčešće pribojavaju nelagodnosti i bola koji se može javiti tokom kolonoskopije. Tehnološki napredak u izvođenju kolonoskopije, primena premedikacije i kratkotrajne anestezije čine da kolonoskopija danas nije bolna procedura.

Iako veoma retke, moguće komplikacije podrazumevaju perforaciju creva i krvarenje nakon uklanjanja polipa i komplikacije usled rada pod anestezijom (efekti na kardiovaskularni ili respiratorni sistem).

Kolonoskopiju kod doc. dr Dušana Popovića zakažite pozivom na 063/687-460.