Slip apnea (Sleep Apnea)

Sleep apnea (Slip apnea) je naziv za grupu poremećaja spavanja koji se karakterišu ponavljanim prekidima disanja, tzv. apneama tokom sna.

Vrste slip apnea

Prekidi disanja u toku sna mogu biti centralni (centralna sleep apnea, CSA), kada tokom spavanja često izostane „signal“ za disanje od strane centralnog nervnog sistema, i opstruktivni (opstruktivna sleep apnea, OSA), kada tokom spavanja dolazi do prekida disanja usled slabosti mišića ždrela i jezika sa posledičnom opstrukcijom disajnog puta. Postoje i mešovite forme prekida disanja, sa elementima CSA i OSA.

Sindrom opstruktivne apneje u spavanju je najčešći poremećaj u spektru poremećaja disanja u spavanju, i predstavlja hronično progresivno oboljenje sa karakterističnim repetitivnim prekidima u ventilaciji tokom spavanja usled kompletnog ili parcijalnog kolapsa faringealnog dela disajnog puta. Ovaj prekid disanja je praćen padom saturacije oksihemoglobina kiseonikom i/ili buđenjem.

U slučaju da OSA nije dijagnostikovana na vreme, ili da nije primenjena terapija adekvatna zahtevima i karakteristikama pacijenta, bolest progredira i praćena je značajnim poremećajima zdravlja.

Osnovni patofiziološki mehanizmi OSA, intermitetna hipoksija i fragmentacija sna su odgovorni za širok dijapazon sekundarnih oštećenja zdravlja. OSA je često prisutna kod osoba sa kardiovaskularnim poremećajima (arterijska hipertenzija, srčana insuficijencija, atrijalna fibrilacija, ishemijska bolest srca) i predstavlja nezavisni faktor rizika za nastanak navedenih bolesti. Smatra se da približno 50% pacijenata sa arterijskom hipertenzijom boluje od OSA, a oboljenje je često povezano sa non-dipping obrascem hipertenzije, i porastom krvnog pritiska kod pacijenata sa rezistentnom formom arterijske hipertenzije. OSA se često javlja udruženo ili kao agravator hronične opstruktivne bolesti pluća (tzv Overlap sindrom) i bronhijalne astme. Postoji jasna korelacija između prisustva OSA i metaboličkih poremećaja, poput insulinske rezistencije, dijabetes melitusa i metaboličkog sindroma. OSA se često može naći i kod osoba obolelih od depresije, gastroezofagealnog refluksa i malignih oboljenja.

Kod pacijenata sa nedijagnostikovanom ili nelečenom formom bolesti se pored prekomerne pospanosti javljaju i poremećaji neurokognitivnih funkcija. Otežana je motorna koordinacija i brzina reagovanja. Kao posledica ovih oštećenja, dolazi do problema u obavljanju svakodnevnih aktivnosti, uključujući i radne zadatke. Prisutan je pad radne sposobnosti, a sa druge strane, dolazi do povećanja rizika od povređivanja na radu i odsustvovanja sa posla. Vozači oboleli od OSA češće učestvuju i stradaju u saobraćajnim nezgodama.

Od prvih simptoma do dijagnoze

Sindrom opstruktivne apneje u spavanju je hronično progresivno oboljenje sa visokom incidencom i prevalencom u opštoj populaciji, koje bez adekvatne dijagnoze i terapije može dovesti do značajnih posledica po zdravlje i kvalitet života pacijenata.

Prema rezultatima velikih epidemioloških studija sprovedenih u Evropi, Aziji, Americi i Australiji krajem 1990-ih, oko 20% populacije odraslih je imalo blagu do umerenu formu OSA, a 6-7% je imalo tešku i vrlo tešku formu OSA. Najnoviji podaci potiču iz istraživanja sprovedenog 2019. godine i ukazuju da skoro milijardu ljudi uzrasta 30-70 godina u svetu trenutno boluje od neke forme opstruktivne sleep apnee, od čega preko 400 miliona ljudi (više od 45%) boluje od umerene do teške forme OSA koja zahteva ozbiljno lečenje.

U Srbiji ne postoje epidemiološki podaci o učestalosti prekomerne pospanosti i OSA u opštoj populaciji. Na osnovu konzervativnih procena, smatra se da najmanje 500.000 ljudi u Srbiji ima umereni ili teški oblik OSA koji zahteva lečenje.

Prema našem iskustvu, od pojave prvih simptoma do javljanja lekaru najčešće prolazi više od 10-15 godina. Većina pacijenata zna da ima neke od karakterističnih simptoma (hrkanje, prekidi u disanju i gušenje tokom sna, isprekidan san, često noćno mokrenje, jutarnja glavobolja, pospanost) ili znakova bolesti (gojaznost, visok krvni pritisak, dijabetes melitus, hipotireoza...), ali se ne javljaju lekaru iz nekoliko razloga.

Pre svega, svoje tegobe pripisuju karakteristikama pola („svi muškarci hrču“), uzrasta, umoru usled posla, obilnoj ili neadekvatnoj ishrani, konzumiranju alkohola i slično.

Drugo, većina specifičnih tegoba je vezana za spavanje i pacijenti ih sami ne primećuju. Često je razlog obraćanju lekaru žalba bračnog partnera ili ukućana, koji primećuju da pacijent glasno hrče i guši se u snu.

Treći razlog kasne dijagnostike je, na žalost, neinformisanost o osobinama i posledicama nelečene bolesti.

Poseban izazov predstavlja odlazak pacijenata sa neprepoznatom OSA kod izabranih lekara koji su prva linija odbrane zdravlja. Lekari uglavnom prepoznaju simptome OSA ako ih pacijent jasno naglasi (hrkanje, gušenje u snu i sl), međutim, i ovde izostaje informisanost o drugim karakteristikama i posledicama nelečene sleep apnee, kao i znanje gde i kako uputiti pacijenta na dalja ispitivanja. 

U Srbiji se problemom OSA bavi mali broj lekara različitih specijalnosti, od pulmologa, kardiologa, specijalista ORL, neurologa do specijalista medicine rada i psihijatara. U većini slučajeva do ovih lekara nije lako doći, pošto su često angažovani na pregledima i lečenju ne samo pacijenata sa OSA, nego i drugih pacijenata iz svoje oblasti.

Sve navedeno značajno prolongira vreme potrebno za postavljanje dijagnoze i lečenje ljudi koji boluju od OSA.

Smatra se da preko 80% pacijenata koji zahtevaju hitnu terapiju još uvek nije dijagnostikovano.

Ko je u riziku da oboli od sleep apneje?

Pretpostavlja se da su glavni faktori rizika za pojavu OSA: muški pol, uzrast (srednja do starije životne dobi), gojaznost centralnog tipa, povećan obim vrata, građa lica, hrkanje, konzumiranje alkohola i cigareta, menopauza i postojanje prethodnih oboljenja (sindrom policističnih jajnika, neurološki i neuromuskularni poremećaji).

Muški pol

OSA predstavlja oboljenje sa jasno većom prevalencom kod muškaraca, ali odnos učestalosti oboljevanja muškarci:žene se menjao tokom godina, od inicijalnih 60:1 do sadašnjih 1-4:1 u korist muškaraca. Razlozi su višestruki, od pogrešne pretpostavke da se radi o isključivo bolesti muškaraca, preko razlika u kliničkoj slici, pa sve do nedovoljnog prepoznavanja simptoma od strane pacijentkinja i lekara. Muškarci češće prijavljuju prekomernu pospanost, njihove žene češće prijavljuju hrkanje i prekide u disanju, dok žene sa OSA češće prijavljuju umor, malaksalost i simptome depresije, a heteroanamnestički podaci od strane njihovih bračnih partnera često izostaju u ovom slučaju. OSA se ređe dijagnostikuje kod žena u premenopauzalnom periodu, pa se pretpostavlja i zaštitni efekat ženskih polnih hormona.

Gojaznost

Gojaznost povećava verovatnoću OSA za 2-10 puta, najviše kod osoba srednje životne dobi. Postoji više prepoznatih mehanizama uticaja gojaznosti, kao što je izmena građe gornjih disajnih puteva usled depozicije masti u parafaringealnim jastučićima i tkivu jezika, zatim poremećaj ventilacije pluća usled nagomilavanja masti u predelu grudnog koša i abdomena. Samo 10-15% populacije sa dijagnozom OSA ima indeks telesne mase u fiziološkim granicama.

Uzrast

Prevalenca OSA raste sa godinama života, sa mogućim platoom oko 65. godine života. Najveća prevalenca se kod muškaraca očekuje u 55, a kod žena u 65 godini. Kod osoba starije dobi, postoji povećana sklonost ka kolapsu gornjih respiratornih puteva, zbog smanjenja elastičnosti pluća kao i zbog redukcije potpornog tkiva ždrela i opadanja efikasnosti kontrakcije mišića ždrela .

Kraniofacijalne karakteristike

Kod pacijenata sa OSA opisana je veća učestalost kraniofacijalnih osobina kao što su niža položenost hioidne kosti, elongacija mekog nepca, makroglosija, hipertrofija krajnika, mandibularna retro i mikrognatija.

Od ostalih faktora rizika, treba pomenuti prisustvo menopauze (gubitak mišića, pad tonusa, redistribucija masnog tkiva), pušenje (hronična inflamacija gornjeg respiratornog trakta, povećan otpor protoku vazduha, smanjena reaktivnost ždrela, fragmentacija spavanja), konzumiranje alkohola (redukcija tonusa mišića dilatatora ždrela, hipoventilacija) ili lekova (narušavanje kvantiteta ili kvaliteta sna, poremećaj tonusa mišića). Od značaja je i genetska predispizicija, kao polimorfizam prostaglandin E2 receptor (PTGER3) gena i receptora lizofosfatidične kiseline 1 (LPAR1) gena, etnička pripadnost, ali i prisustvo određenih hroničnih oboljenja.

Simptomi sleep apneje

Sumnja na opstruktivnu sileep apneu postoji kada se pacijent žali na simptome specifične za OSA, ili ukoliko se radi o pacijentima koji su u visokom riziku od OSA, kao što su osobe sa prekomernom telesnom težinom, oboljenjima kardiovaskularnog, respiratornog i endokrinog sistema, ali i osobe zaposlene na poslovima visokog rizika (profesionalni vozači, piloti, mašinovođe, upravljanje građevinskim mašinama)

Karakteristične su noćne i dnevne tegobe.

Tokom noći, pominje se kratko vreme uspavljivanja, zaspivanje u fotelji, prilikom presvlačenja ili čim se spusti glava na jastuk. Dominantni simptomi su glasno hrkanje, praćeno prekidima u disanju kraćeg ili dužeg trajanja, koji ponekad imaju osobine gušenja, i završavaju se buđenjem, uspravljanjem u krevetu, osećajem straha, nemira, lupanja srca, preznojavanja, gorušicom, suvoćom usta. Prekidi u disanju se mogu završiti buđenjima kratkog trajanja kojih se pacijent ne seća, ali članovi porodice navode. Moguća je i pojava noćnog mokrenja, lupanja i preskakanja srca, jakih glavobolja i otežanog disanja.

Ujutro dominira osećaj malaksalosti, nenaspavanosti, suvoće usta, gorušice ili nadimanja zbog disanja na otvorena usta i gutanja vazduha. Prisutan je i osećaj težine u glavi, pre svega u potiljku, uzrokovan noćnim skokovima krvnog pritiska, poremećaji raspoloženja, nervoza, napetost, razdražljivost, teškoće u koncentraciji ili pamćenju, posebno pri monotonim ili novim aktivnostima, ispunjavanju radnih i porodičnih obaveza.

Tokom dana, dominantan, ali ne i uvek jasno prisutan simptom predstavlja prekomerna dnevna pospanost, koja se može manifestovati u vidu potrebe za spavanjem, ali i kao umor, težina u rukama i nogama, mentalna i fizička usporenost. Može biti izražena samo u situacijama kada i inače postoji visoka sklonost ka zaspivanju (nakon obilnog obroka, ležanje u krevetu nakon radnih aktivnosti) ali i u situacijama koje zahtevaju visok nivo budnosti (razgovor, hodanje, upravljanje motornim vozilom, upravljanje ili nadzor nad zahtevnim sistemima).

Pacijenti uglavnom pominju pogoršanja prilikom varijacija u telesnoj težini, pri pojavi infekcija disajnih puteva, nakon konzumiranja alkohola, lekova sa sedativnim dejstvom ili prilikom spavanja na leđima.

Pacijenti često navode da imaju otežano disanje na nos ili usta, što zbog devijacije septuma nosa, uvećanog jezika, krajnika, resice, ili zbog hroničnog alergijskog rinitisa, na primer. Dosta pacijenata boluje od visokog krvnog pritiska, aritmije, dijabetesa melitusa tip II, hipotireoze ili ulkusne bolesti. Često pominju i porodičnu sklonost ka gojaznosti, prisustvo hrkanja, prekida u disanju kod roditelja, braće/sestara i rođaka.

Kako izgleda dijagnostika ove bolesti?

Dijagnoza se zasniva na postojanju karakterističnih simptoma i znakova bolesti, što se utvrđuje kako anamnezom od strane lekara, tako i primenom različitih upitnika koji sami pacijenti mogu popunjavati i tako ustanoviti da li su u riziku od OSA ili ne.

Za procenu efekata poremećaja sna se uglavnom koristi Epfortova skala pospanosti (za prekomernu dnevnu pospanost) ili Pitsburg Indeks kvaliteta sna (PSQI).

Berlinski upitnik (Berlin questionnaire, BQ) je nastao iz potrebe lekara za jednostavnim načinom OSA skrininga pacijenata na nivou primarne zdravstvene zaštite. Upitnik sadrži tri kategorije pitanja (hrkanje i prekidi u disanju, umor i pospanost, povišen krvni pritisak i gojaznost) na koje pacijenti sami odgovaraju. Ukoliko su odgovori pozitivni u dve ili više kategorija, osoba se smatra visokorizičnom za prisustvo OSA. Upitnik je validiran u različitim grupama ispitanika, od pacijenata koji se javljaju lekaru opšte prakse, do pacijenata sa hirurškim, kardiovaskularnim ili poremećajima spavanja.

STOP-BANG dijagnostički model je kreiran od strane anesteziologa kao jednostavni OSA skrining metod u cilju procene rizika od peri- i postoperativnih komplikacija kod pacijenata predviđenim za različite hirurške intervencije. Sadrži osam DA/NE pitanja, od čega pacijent sam odgovara na prva četiri pitanja (hrkanje, umor, prekidi u disanju, povišen krvni pritisak), a na sledeća četiri odgovor daje zdravstveni radnik nakon pregleda pacijenta (indeks telesne mase, uzrast, obim vrata, pol). Svaka osoba sa tri ili više DA odgovora se smatra rizičnom, a sa pet ili više DA odgovora se smatra visoko rizičnom za prisustvo OSA.

Nakon toga lekar pristupa fizikalnom pregledu, koji ima karakteristike klasičnog internističkog pregleda, uz dodatne elemente ORL i neurološkog pregleda.

Pri vizuelnom pregledu od velike pomoći je primena tzv. modifikovanog Mallampati skora ili Friedman skora. Mallampatijeva klasifikacija mekotkivnih struktura ždrela je inicijalno kreirana kao pomoćna metoda za procenu težine intubacije, a kasnije je prihvaćena i ispitana kao metoda procene rizika od OSA. Procena se vrši na osnovu morfoloških karakteristika orofarinksa, tj na osnovu vidljivosti uvule, tonzila i mekog nepca. Klasifikacija po Friedmanu se zasniva na modifikovanom Malampati skoru, položaju tonzila u odnosu na nepčane lukove i indeksu telesne mase (ITM).

Obavezni deo fizikalnog pregleda predstavljaju i antropometrijska merenja, pre svega telesna visina i težina, iz čijeg odnosa se može izračunati indeks telesne mase (ITM), kao grubi pokazatelj prisustva gojaznosti, ali i obim strukova i kukova, čiji odnos može ukazati na centralni tip gojaznosti. Obim vrata veći od 40 cm se pokazao kao dobar prediktor dijagnoze, ali i težine OSA.

Šta možemo da saznamo kroz dijagnostiku?

Zlatni standard za dijagnozu sindroma opstruktivne apneje u spavanju je celonoćna kompletna polisomnografija, tzv. tip I polisomnografija (PSG) koja podrazumeva celonoćno simultano praćenje većeg broja fizioloških parametara (moždana aktivnost, disanje, rad srca, aktivnosti mišića lica i ekstremiteta) i ponašanja pacijenta tokom procesa spavanja u cilju identifikacije mogućih poremećaja spavanja.

Standardna tip I polisomnografija obuhvata simultano celonoćno snimanje više elektroencefalografskih (EEG), elektrookulografskih (EOG), elektromiografskih (EMG) i elektrokardiografskih (EKG) kanala, uz praćenje disanja (preko razlike u pritisku ili temperaturi udahnutog i izdahnutog vazduha), saturacije arterijske krvi kiseonikom (pulsna oksimetrija), pokreta grudnog koša i abdomena, kao i ponašanja pacijenta (audio i video monitoring, nadzor zdravstvenog osoblja).

S obzirom da se radi o komplikovanoj i za pacijenta zahtevnoj (ali ne i bolnoj) proceduri, PSG I se izvodi u specijalizovanim zdravstvenim ustanovama (Centri tj laboratorije za poremećaje spavanja), u adekvatno adaptiranim prostorijama koje imitiraju uslove normalnog spavanja (izgled hotelske ili porodične sobe) od strane posebno obučenih zdravstvenih radnika. Oni su zaduženi za psihofizičku pripremu pacijenta, postavljanje svih senzora ali i za celonoćno praćenje zdravstvenog stanja i ponašanja pacijenta.

Analiza dobijenih polisomnografskih zapisa se radi prema međunarodno utvrđenim standardima Američke Akademije za medicinu sna (AASM).

Polisomnografija predstavlja i zlatni standard u dijagnostici drugih poremećaja disanja u spavanju (sindrom centralne apneje u spavanju, Cheyne-Stokes disanje, sindrom alveolarne hipoventilacije) ali i drugih poremećaja spavanja (narkolepsija, periodični pokreti ekstremiteta u snu, parasomnija, epilepsija u snu, sekundarna insomnija).

S obzirom da se radi o relativno složenoj i skupoj dijagnostičkoj proceduri, koja zahteva hospitalizaciju pacijenta, u poslednjih nekoliko godina se preporučuje manje zahtevno ispitivanje, tzv portabilna kardiorespiratorna poligrafija (tip III PSG).

Ova dijagnostička procedura podrazumeva praćenje manje parametara (pre svega na račun indikatora spavanja i faza sna – EEG, EOG) i pogodna je za primenu kod pacijenata gde postoji sumnja da su tegobe isključivo uzrokovane opstruktivnim poremećajima disanja u spavanju. Osnovna prednost je lakoća izvođenja, mogućnost da pacijent sam postavi aparat, ispitivanje se izvodi u kućnim uslovima koji odgovaraju realnim karakteristikama spavanja pacijenta, a analiza zapisa je brža, čime pacijent za kraće vreme dolazi do dijagnoze i terapije.

Glavno ograničenje portabilne metode je nemogućnost precizne procene trajanja i arhitekture spavanja i razbuđivanja tokom sna, ali u slučaju teških formi OSA to predstavlja manji problem u odnosu na benefite koje donosi.

Lečenje slip apnee?

Postoji nekoliko osnovnih opcija u lečenju bolesnika sa OSA.

CPAP/APAP

U praksi se najbolje pokazala primena kontinuirane terapije vazduhom koji se pod povećanim pritiskom (u odnosu na atmosferski pritisak) putem nazalne ili oronazalne maske tokom spavanja prenosi na gornje respiratorne puteve („Continous Positive Air Pressure“, CPAP, „Automated CPAP“, APAP), povećava intraluminalni pritisak vazduha i sprečava kolaps disajnih puteva koji se nalazi u osnovi opstrukcije. Osim toga, CPAP povećava volumen pluća na kraju ekspirijuma, učvršćuje zid ždrela, a doprinosi i poboljšanju funkcije mišića i redukciji edema mekotkivnih struktura ždrela.

CPAP terapija je u osnovi simptomatska, i već nakon prve primene dovodi do značajne redukcije tegoba i objektivnih pokazatelja bolesti kod pacijenta, dok dugotrajna redovna primena sprečava pojavu posledica bolesti i umanjuje težinu ili olakšava terapiju komorbiditeta.

Ograničenja primene CPAP u velikoj meri proizilaze iz samog koncepta terapije, tj celonoćnog korišćenja maske koja pokriva nos (i usta) pacijenta i disanja nasuprot povišenom pritisku vazduha.

Bihejvioralna terapija

Nerazdvojni deo tretmana OSA predstavlja korekcija loših navika u ishrani, poboljšanje kvaliteta i kvantiteta fizičke i radne aktivnosti, redukcija telesne težine, eliminacija ili velika redukcija konzumiranja alkohola, cigareta, psihoaktivnih supstanci koje negativno utiču na težinu i prognozu bolesti. Potrebno je rešiti problem drugih poremećaja zdravlja (komorbiditeta) i spavanja, koji dodatno pogoršavaju kliničku sliku OSA.

Poziciona terapija

Jedna od jednostavnih metoda lečenja OSA je tzv poziciona terapija koja ima za cilj eliminaciju spavanja na leđima. Poznato je da učestalost i trajanje respiratornih događaja u većini slučajeva OSA zavisi od položaja tela pri spavanju. Najveći problem predstavlja spavanje na leđima. Modaliteti pozicione terapije su raznovrsni, od tzv tehnike teniske loptice do primene različitih pojaseva i jastuka sa vibrirajućim ili zvučnim signalima, ali osnovni cilj je identičan, napraviti diskomfor pacijentu ako legne na leđa, a ne ometati san pri spavanju u lateralnim položajima, uz adekvatan položaj glave i vrata. Rezultati dosadašnjih istraživanja ukazuju na umereno smanjenje AHI, ali ne i tegoba bolesnika (pospanost, hrkanje).

Intraoralni protetski sistemi

Kod izvesnog broja pacijenata pozitivni efekti su ostvareni primenom oralnih protetskih sistema koji funkcionišu po principu izvlačenja/sprečavanja povlačenja jezika („Tongue protrusion devices“) ili donje vilice („Mandibular advancement devices“) tokom spavanja. Na taj način se sprečava zapadanje jezika i suženje ždrela, a poboljšava se tonus mišića i oblik ždrela. Postoji veliki broj ovih protetskih sistema, manjeg ili većeg stepena složenosti. Trenutne preporuke za primenu oralnih proteza se odnose na terapiju hrkanja, blagih do umerenih formi OSA, pacijenata sa kraniofacijalnim abnormalnostima i poremećajima zagrižaja, kao i pacijenata koji su odbili ili nisu imali efekata primenom CPAP-a.

Hirurška terapija

Postoji veliki broj hirurških intervencija manjeg ili većeg stepena složenosti i invazivnosti, koje se mogu koristiti u terapiji OSA. Ove metode su indikovane kao terapija prvog izbora samo kod pacijenata sa jasnim kraniofacijalnim deformitetima ili mekotkivnim abnormalnostima orofaringealne regije (hipertrofija tonzila, spušteno meko nepce, hipertrofisana dugačka uvula).

Najčešće korišćene procedure su uvulopalatofaringlopastika (UPPP), a u novije vreme maksilomandibularne intervencije. Traheostomija kao najinvazivnija od ovih procedura, je dugo bila jedina terapija izbora, a danas predstavlja poslednju mogućnost kod pacijenata koji nisu reagovali na druge oblike tretmana.

Pokazano je da hirurške intervencije dovode do poboljšanja nazalnog i faringealnog prostora, smanjenja AHI, hrkanja i prekomerne pospanosti, ali i da se pozitivni efekti progresivno smanjuju u godinama nakon operacije. Invazivnost i moguće komplikacije ovih procedura zahtevaju pravilan izbor i prethodnu edukaciju pacijenata.

Druge metode

Medikamentozna terapija OSA se zasniva na modifikaciji kontrole ventilacije, strukture spavanja (supresijom REM) ili povećanja tonusa mišića dilatatora ždrela. U malim studijama se pokušava sa primenom tricikličnih antidepresiva, inhibitora ponovnog preuzimanja serotonina, holinergičkim agensima, acetazolamidom sa konfliktnim rezultatima.

Najnovija istraživanja pokazuju pozitivne efekte električne stimulacije n. hipoglossus-a putem elektroda iz potkožno ugrađenog sistema kod pacijenata sa umereno teškom i teškom OSA. Aktivacija nerva povećava toničnu i fazičnu aktivnost m.genioglosussa i stabilnost faringealnog dela disajnog puta. Registrovana su značajna smanjenja pospanosti, poboljšanja kvaliteta sna, smanjenja AHI, stepena i trajanja desaturacija, a efekti su perzistirali i nakon 18 meseci od početka primene.

Da li se sleep apnea može izlečiti i kako izgleda život nakon lečenja?

Ne postoje instant rešenja za OSA. Sindrom opstruktivne apneje u spavanju je hronično progresivno oboljenje koje dovodi do značajnog narušavanja zdravlja, kvaliteta života i radne sposobnosti bolesnika i praćeno je većim brojem ozbiljnih komorbiditeta.

Stoga, terapijski pristup osobi sa OSA mora biti multidiscipliniran, dugotrajan i individualno prilagođen potrebama svakog pacijenta.

U slučaju blažih do umerenih formi bolesti, modifikacija životnih stilova, ishrane, kao i redovna primena terapije može dovesti do smanjenja ili eliminacije potrebe za redovnim vidovima terapije.

Kod pacijenata sa teškim formama bolesti i komplikacijama, neophodna je dugotrajna redovna terapija uz promenu životnih navika, kako bi se smanjile posledice i poboljšao kvalitet života. Sreća u nesreći je da postoji terapija tipa primene CPAP/APAP aparata koji praktično eliminiše skoro sve manifestacije bolesti, a koristi se samo pri spavanju. Na taj način se značajno poboljšava kvalitet života i rada pacijenata sa OSA uz minimalni diskomfor.   

Da li je sleep apneju moguće prevenirati i kako?

Prevencija opstruktivne sleep apneje podrazumeva prevenciju faktora rizika na koje možemo uticati svojim ponašanjem. Prencija OSA je u suštini promocija zdravog načina života, uz vođenje računa o navikama u ishrani, poboljšanje kvaliteta i kvantiteta fizičke i radne aktivnosti, redukcija telesne težine, eliminacija ili velika redukcija konzumiranja alkohola, cigareta, psihoaktivnih supstanci koje negativno utiču na težinu i prognozu bolesti.

Prevencijom OSA se prevenira pojava i progresija drugih hroničnih oboljenja, kao što su gojaznost, povišeni krvni pritisak, dijabetes tip II, koja sama po sebi značajno povećavaju rizik od OSA.

Svako od nas mora za sebe naći način kako prekinuti taj „začarani krug“ neadekvatne ishrane (kako po kvalitetu, tako i po kvantitetu), nedovoljne fizičke aktivnosti, (zlo)upotrebe alkohola, cigareta i psihoaktivnih supstanci, prevelike količine stresa i nedovoljnog sna kako bi smanjili rizik od nastanka ovih teških dugotrajnih bolesti modernog društva.