Na izbor hrane i obrasce ishrane verovatno utiču geni gojaznosti

Za sve su krivi geni?

Istraživači Centra za kontrolu telesne težine i dijabetes Bolnice „Mirijam“ kažu da osobe sa varijacijama određenih gena gojaznosti često imaju više obroka i užina, unose više kalorija na dnevnom nivou i biraju iste vrste zaslađene hrane bogate mastima.

Promena ishrane smanjuje genetski rizik

Njihova studija, objavljena u onlajn izdanju Američkog žurnala za klinički nutricionizam u junu, otkriva da određene varijacije FTO i BDNF gena – koji se povezuju sa gojaznošću – mogu da imaju ulogu u tome da  navike u ishrani dovedu do gojaznosti. Ova otkrića govore da je možda moguće smanjiti genetski rizik na minimum tako što će se promeniti obrasci ishrane i voditi računa o izboru hrane, pored usvajanja drugih navika zdravog načina života, kao što je redovna fizička aktivnost. Razumevanje kako naši geni utiču na gojaznost je ključno za razumevanje tekuće epidemije gojaznosti, ali je važno imati na umu da genetske osobine ne znače da je gojaznost neizbežna, kaže glavna autorka dr Džin M. Makeferi iz Centra za kontrolu telesne težine i dijabetes bolnice Mirijam.

Naš izbor načina života je presudan za to koliko smo mršavi ili debeli, bez obzira na naše genetske osobine, dodaje ona. Međutim, otkrivanje genetskih markera možda može da ukaže na buduće intervencije u kontroli gojaznosti kod osoba koje imaju tu genetsku predispoziciju.

FTO gen utiče na brzo povećanje telesne težine

Prethodna istraživanja su pokazala da su osobe koje nose varijantu gena FTO koji utiče na brzo povećanje telesne težine i gojaznost i gena BDNF (ili moždani neurotrofni faktor) izložene većem riziku od gojaznosti. Ovi geni se takođe povezuju sa prejedanjem kod dece i ovo je jedna od prvih studija koja ova otkrića proširuje na odrasle osobe. I FTO i BDNF su izraženi u delu mozga koji kontroliše ishranu i apetit, iako su mehanizmi kojim ove varijacije gena utiču na gojaznosti još uvek nepoznati.  U okviru ispitivanja pod nazivom Look AHEAD, više od 2.000 učesnika popunilo je upitnik o navikama u ishrani u prethodnih šest meseci i prošlo genetsku analizu. Istraživači su se fokusirali na oko deset gena koji se povezuju sa gojaznošću. Potom su ispitivali da li ovi genetski markeri utiču na obrazac ili sadržaj ishrane učesnika.

Varijacije gena FTO su značajno povezani sa većim brojem obroka i užina na dnevnom nivou i većim procentom energije iz masti, ulja i slatkiša. Ova otkrića se u velikoj meri poklapaju sa prethodnim istraživanjima kod dece. Istraživači su takođe otkrili da osobe sa varijacijama BDNF gena unose više mlečnih proizvoda, mesa, jaja, koštunjavog voća i zrnastog povrća. Takođe, unose oko 100 kalorija više dnevno, što može da ima veliki uticaj na telesnu težinu, objašnjava Makeferijeva.

Pokazali smo da uticaj gena na gojaznost može da se vrši kroz obrasce u ishrani, kaže ona. Dobra vest je da navike u ishrani mogu da se menjaju, tako da ćemo možda moći da smanjimo genetski rizik od gojaznosti menjanjem tih obrazaca u ishrani. Makeferijeva kaže da iako ovo istraživanje znatno širi njihovo znanje o tome kako genetika može da utiče na gojaznost, podaci moraju da budu potvrđeni pre nego što se otkrića pretvore u moguća klinička merenja.