Insulinske pumpe

Šta su insulinske pumpe?

Insulinske pumpe su jedna od najsavremenijih terapijskih opcija, pre svega za pacijente sa dijabetesom tipa 1. Takođe, reč je o skupoj terapiji koja se selektivno propisuje u skladu sa pravilima našeg zdravstvenog Fonda. Dijabetes tipa 1 najčešće se javlja kod mladih osoba, dece, adolescenata i mlađih odraslih (do tridesete godine života). Reč je o autoimunoj bolesti kod koje dolazi do uništenja beta-ćelija pankreasa, zbog čega insulina u cirkulaciji praktično više nema i dolazi do skoka šećera u krvi i drugih posledica bolesti. Dijabetes tipa 1 se leči insulinom od trenutka dijagnoze bolesti.

Kako insulinska pumpa funkcioniše?

Insulinske pumpe su kompjuterski programirani uređaji koji isporučuju insulin u veoma preciznim količinama i u tačno definisanim intervalima. Insulinske pumpe omogućuju odličnu regulaciju glikemije, ali isključivo kod pacijenata koji se pridržavaju pravila ishrane i samokontrole glikemije. Zato je, sa jedne strane, neophodna dobra edukacija pacijenata za insulinsku pumpu koja je moguća u specijalizovanim centrima, a sa druge strane, veoma je bitna  i motivacija pacijenata za ovu vrstu terapije. Takođe, potrebna je stalna podrška ovim pacijentima koju im pruža tim za dijabetes, stalna kontrola, monitoring, edukacija i reedukacija.

Insulinska pumpa je manja od mobilnog telefona, stavlja se za pojas, džep ili u posebne držače. Ne ometa svakodnevni život. Osim same kompjuterizovane pumpe, ceo sistem čine i rezervoar za insulin i infuzioni set koji vodi insulin do organizma. Set se sastoji iz tanke plastične cevi koja se završava mekom kanilom koja se insertuje u potkožno tkivo. Set se može postaviti u kožu stomaka, gluteusa, nadlaktice, natkolenice. Svakog trećeg dana menja se mesto aplikacije i sam infuzioni set.  

Insulinska pumpa isporučuje insulin kontinuirano tokom 24h prema specifičnim potrebama za svakog pojedinačnog pacijenta. Početno programiranje pumpe vrši se kod lekara, tj. u specijalizovanim centrima koji se bave ovom vrstom terapije. Insulin se isporučuje na dva osnovna načina. Male količine insulina koje se kontinuirano ubrizgavaju tokom 24h čine tzv. bazalnu dozu insulina, one regulišu glikemiju između obroka i tokom noći. Za regulaciju šećera posle obroka daju se bolusne doze insulina, to su veće doze insulina koje se daju pre jela i treba da pokriju ugljene hidrate koji se unose u toku tog obroka. Da bi pacijent dobro odredio dozu insulina pre obroka, mora da poznaje tzv. “brojanje ugljenih hidrata”. To je veština koja se uči i kojom pacijent procenjuje koliko ugljenih hidrata ima u njegovom obroku, a zatim se na osnovu tog podatka određuje i doza insulina.

Kakva je ovo terapija?

Ova terapija osim što dalje bolje rezultate u smislu manje varijabilnosti šećera, daje i veću fleksibilnost u ishrani i fizičkoj aktivnosti i podiže kvalitet života pacijentima. Nove generacije insulinskih pumpi donose određene prednosti koje olakšavaju svakodnevni život. To se pre svega odnosi na tzv. insulinske pumpe opremljene senzorima. Senzori su uređaji za kontinuirano merenje glikemije. Uz njihovu pomoć pacijenti mogu da prate 24h svoje vrednosti šećera u krvi. Dodatno, senzor alarmira pacijenta u slučaju niskih ili visokih glikemija. Insulinske pumpe opremljene senzorima mogu da zaustave isporuku insulina u slučaju hipoglikemije (niskog šećera u krvi), a savremenije pumpe uz pomoć algoritma mogu da predvide dolazeću hipoglikemiju i da zaustave isporuku insulina pre nego što ona nastane, čime značajno podižu kvalitet života pacijenta.

Pravo na insulinsku pumpu mogu ostvariti pacijenti sa tipom 1 dijabetesa koji u dužem vremenskom periodu (godinu dana) ne postižu adekvatne vrednosti šećera u krvi na prethodnoj insulinskoj terapiji (imaju tri rezultata HbA1c preko 8,5%) ili već imaju početne komplikacije dijabetesa (tri rezultata HbA1c preko 7,5% i mikroalbuminurija- početno oštećenje bubrega). Dodatno, pravo na pumpu imaju i pacijentkinje koje se spremaju za trudnoću (sa dva rezultata HbA1c preko 7%).

Vrlo je bitno da pacijenti imaju realna očekivanja od terapije insulinskom pumpom, odnosno da znaju da moraju i dalje aktivno da učestvuju u svom lečenju, tj. da vrše samokontrolu glikemije, da se pridržavaju principa pravilne ishrane, da broje ugljene hidrate itd. Samo će na taj način obezbediti optimalne rezultate kontrole šećera.