Razumevanje jezika je preduslov za komunikaciju sa ostalim ljudima koji govore tim jezikom. Jezik kao specifično humano obeležje predstavlja sistem verbalnih znakova hijerarhijski ustrojene strukture, bez vremenske i prostorne dimenzije.
Kao apstraktan fenomen, definisan sistemom znakova, zasnovanim na principima simbolizacije. Apstraktnost jezika materijalizuje se kroz govor, te govor i jezik stoje u odnosu sistema i procesa. Shvaćen u ovom kontekstu, pojam jezika obuhvata složen sistem kodova koji označavaju predmete, simbole, radnje ili odnose sa funkcijom prenosa informacija i njenog uvođenja u različite sisteme. (Ćuk, Jovanović, Jovičić, 2002, Jovičić 1999). Auditorni mehanizam se sastoji iz slušnog mehanizma, auditornog nervnog sistema i slušnih zona u korteksu mozga. Slušni mehanizam neposredno transformiše akustički signal u nervne impulse i od tog trenutka akustički signal se ne ponaša više po zakonima akustike, već po zakonima neurofiziologije (Jovičić 1999). Govor i jezik predstavljaju "energiae" delatnosti u kojoj subjekt oblikuje svoju sliku sveta, "svoj svet". U toj delatnosti susreću se subjekt i objekt u jezičkom medijumu kao "energiae"; živa, aktivna stvarnost koja se opredmećuje u jeziku kao u sistemu (Serl Dž., 1991). Za razvoj optimalne auditivne percepcije i govorne komunikacije potreban je očuvan sluh.
Rano otkrivanje oštećenja sluha predstavlja osnovu habilitacionog procesa govora i jezika i sprečavanje posledica oštećenja sluha. Veći terapijski efekat se postiže u kratkom periodu nakon oštećenja, ukoliko se što pre počne sa habilitacijom. Simonović, (Simonović, 1984) ističe da su promene u strukturi i metabolizmu ćelija manje ako se pre počne sa lečenjem. Kasnije, kada nastupe atrofija i izumiranje nervnih ćelija, koje se u toku života ne obnavljaju, nikakvim metodama ne možemo poboljšati stanje sluha. Onda se moramo zadovoljiti da habilitacijom koristimo samo preostali deo nervnog tkiva i njegovu funkciju. Slušanje je kompleksan proces koji podrazumeva transmisiju tkiva i njegovu funkciju. Slušanje je kompleksan proces koji podrazumeva transmisiju akustičkog stimulansa kroz spoljnje, srednje i unutrašnje uho, a odatle u obliku nervnog impulsa putem akustičkog nerva do mozga gde se akustički signal registruje i obrađuje. Auditivna obrada je služen postupak koji je usko povezan sa auditivnom percepcijom, koja sledi nakon obrade informacije.
Proces percepcije akustičkog signala nije samo odgovor na dati stimuls, već je to postupak klasifikacije, prepoznavanja i razlikovanja signala. Da bi auditivni signal postao informacija, potrebno je da prođe čitav niz različitih obrada i transformacija u auditivnom sistemu, koji je povezan sa drugim sistemima (pažnjom, memorijom, emocijama, jezikom), a sve to zahteva fiziološku očuvanost svih struktura, naročito viših integrativnih centara u kojima se vrši obrađivanje auditivnih informacija (Young, Cleveland, 2000). Oštećenje sluha u najranijem dečjem uzrastu onemogućava govorno jezički razvoj i razvoj apstrantnih pojmova koji nisu vezani za vizuelnu predstavu. Na taj način, izostanak verbalne komunikacije sužava proces mišljenja svodeći ih na nivo konkretizacije. Govor i sluh su neraskidivo povezani. Razvoj akustičkih i govornih centara vezuje se za prve godine detetovog života. Stoga je rana detekcija oštećenja sluha i poremećaja govora od izuzetnog značaja. Uzroci nastanka oštećenja sluha su brojni i mogu nastaviti kao posledica urođenih anomalija, oboljenja, povreda i poremećaja u prenatalnom, perinatalnom i postanalnom periodu. Kostić, (Kostić, 1980) uvodi klasifikaciju prema kvalitetu, kvantitetu i vremenu nastanka oštećenja sluha.
Razlikuje pet grupa slušno oštećene dece:
- Nulta grupa, kod koje je oštećenje sluha nastalo u prenatalnom periodu i do 2.5 m po rođenju.
- Prva grupa, kod koje je oštećenje sluha nastalo između 2.5 i 9 meseci života. Ovo je faza gukanja i brbljanja, te se deca iz ove grupe dalje mogu podeliti na: 1. Decu kod koje je oštećenje sluha nastalo i fazi gukanja i na: 2. decu kod koje je oštećenje sluha nastalo u fazi brbljanja. Kostić ističe da ako bi se sa decom kod koje je oštećenje sluha nastalo u fazi gukanja odmah počelo sa habilitacijom, njihov prelingvalni razvoj bi se nastavio.
- Druga grupa, kod kojih je oštećenje sluha nastalo u periodu od 9-24. meseca i ova deca su pošla prelingvalni period gukanja i brbljanja kao i sva ostala deca.
- Treća grupa, gde oštećenje sluha nastaje od 24. meseca do 4. godine, u periodu najintenzivnijeg razvoja govora i jezika.
- Četvrta grupa kod koje je oštećenje sluha nastalo između pete i kraja sedme godine
- Peta grupa kod dece kod koje je oštećenje sluha nastalo posle sedme godine života.
Kostićeva podela ukazuje na značaj trenutka u kome nastupa oštećenje sluha kao polazište habilitacionog procesa i kao zavisnu varijablu za nivo postignuća govorno jezičke razvijenosti. Najpovoljniji uzrast je uzrast od 6 meseci (Đoković, Subota, Čabarkapa, 2005). Oštećenje sluha kao primarni poremećaj sa sobom nosi sekundarne posledice, a to su promene u razvoju govora i jezika. S obzirom da reč nije samo sredstvo komunikacije već učestvuje u razgoju mišljenja (Vigotski, 1983), oštećenje sluha dovodi do promena u procesu razvoja ličnosti i to razvoja svih njenih aspekata - kognicije, socijalizacije, emocija (Pantelić, Đoković, Barlov, 2004). Ove posledice se mogu prevazići uključivanjem u proces rane habilitacije i rehabiitacije.
Postoje i diskretni problemi u auditivnoj percepciji, kao što je auditivna adiskriminacija fonema koju susrećemo kod razvojnih dislalija i disfazija (Pantelić, Đoković, Sovilj, 2008), pa je neophodan veći intenzitet govornog signala (Plećević, Đoković, 2007), kod razvojne disfazije i do 48.50 decibela za pravilnu reprodukciju. Slede teškoće u brzini obrade auditivnog signala, neuslužnost auditivne memorije, u smislu smanjenog obima kao i nemogućnost praćenja vremenskog sleda signala. (Pantelić, Đoković, Sovilj, 2008).
Povezani tekstovi:
Bronhiolitis je zapaljenje disajnih puteva i veoma je čest u...
Prvi dani sa bebom – šta sve treba da znate o nezi bebe u pr...
Vlažne maramice se ne preporučuju, osim u slučaju kada bebu...
Naziv mlečac potiče od izgleda infekcije: bele naslage podse...
Broj komentara: 0
Vaš komentar nam je veoma dragocen, molimo upišite ga ovde