Proširene vene su dominantna bolest površnog venskog sistema. Pod proširenim venama podrazumevaju se dilatirane, izuvijugane i prominentne površne vene donjih ekstremiteta. Bolest je lake prirode i bezopasna je po život bolesnika. Međutim, proširene vene predstavljaju značajan socijalno-medicinski problem u razvijenim zemljama sveta zbog svoje velike učestalosti i ograničavanja radne sposobnosti obolelih.
Učestalost
Venske bolesti spadaju u grupu najmasovnijih oboljenja čovečanstva. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije, od ovih oboljenja pati 10-30% ukupne ljudske populacije. Smatra se da su venska oboljenja prisutna kod 25-75% (prosečno 50-55%) odrasle populacije. U evropskoj populaciji, venski poremećaji su prisutni kod preko 50% odraslog stanovništva.
Kod oko četvrtine populacije postoji blagi oblik varikoziteta, a kod jedne petine postoje ispoljenije tegobe venskih oboljenja. Venska slabost sa promenama kože je prisutna kod 6%, a venski ulkusi kod 1 -2 % evropske populacije koja ima venska oboljenja. Prema nepotpunim podacima, u našoj zemlji od venskih oboljenja pati 15-20% ukupnog broja stanovnika. Godišnje se od venskih oboljenja u bolničkim ustanovama naše zemlje leči preko 5.000 bolesnika. Broj ambulantih pregleda i intervencija je skoro nemerljiv.
Zapaženo je da se kod nas značajan broj bolesnika uopšte ne javlja blagovremeno lekaru. Pretpostavlja se, da se na lečenje pre pojave krajnjih stadijuma oboljenja, javi tek jedna polovina obolelih. Venska oboljenja se obično razvijaju u uzrastu posle 15.-te godine života. Bolest se snažno ispoljava u uzrastu od 30 do 60 godina.
Krajnji stadijumi bolesti su najizraženiji u uzrastu posle 60. godine života, kada se javljaju promene na koži i potkožnom tkivu (dermatitis, dermato-skleroza, razjedine) koje se teško leče.
Kod oko četvrtine populacije postoji blagi oblik varikoziteta, a kod jedne petine postoje ispoljenije tegobe venskih oboljenja. Venska slabost sa promenama kože je prisutna kod 6%, a venski ulkusi kod 1 -2 % evropske populacije koja ima venska oboljenja. Prema nepotpunim podacima, u našoj zemlji od venskih oboljenja pati 15-20% ukupnog broja stanovnika. Godišnje se od venskih oboljenja u bolničkim ustanovama naše zemlje leči preko 5.000 bolesnika. Broj ambulantih pregleda i intervencija je skoro nemerljiv.
Zapaženo je da se kod nas značajan broj bolesnika uopšte ne javlja blagovremeno lekaru. Pretpostavlja se, da se na lečenje pre pojave krajnjih stadijuma oboljenja, javi tek jedna polovina obolelih. Venska oboljenja se obično razvijaju u uzrastu posle 15.-te godine života. Bolest se snažno ispoljava u uzrastu od 30 do 60 godina.
Krajnji stadijumi bolesti su najizraženiji u uzrastu posle 60. godine života, kada se javljaju promene na koži i potkožnom tkivu (dermatitis, dermato-skleroza, razjedine) koje se teško leče.
Oboljenja vena češće nastaju kod žena nego kod muškaraca. Taj odnos je različit u različitim životnim dobima. Kod mlađih osoba taj odnos iznosi 3-4 :1. Posle 50.-te godine života oboljenje se skoro podjednako manifestuje i kod žena i kod muškaraca. Ima podataka da se teški venski poremećaji sve češće javljaju i kod mladih muškaraca koji su više izloženi dejstvu činilaca rizika.
Faktori rizika
Najznačajniji faktori rizika su: ženski pol i trudnoća (žene obolevaju 6 puta više od muškaraca, najčešće se javljaju posle 2 ili 3 trudnoće), profesije u kojima se dugo stoji i malo kreće (berberi, hirurzi..), gojaznost itd.
Klinička slika
Klinička slika je varijabilna. U velikom broju slučajeva bolest je asimptomatska, praćena estetskim problemima naročito kod žena.
Kod simptomatskih oblika najčešći simptomi i znaci su:
Kod simptomatskih oblika najčešći simptomi i znaci su:
- osećaj težine i napetosti u nogama na kraju dana ili posle dužeg stajanja koji nestaje tokom noći ili podizanjem ekstremiteta,
- svrab na koži i bolni mišićni grčevi tokom noći,
- otoci u predelu skočnog zgloba koji se povlače tokom noći ili podizanjem ekstremiteta.
Poremećaji venskog protoka dovode i do oštećenja mikrocirkulacije i limfnog sistema. Ova stanja se manifestuje bolovima, osećajem nadutosti i 'raspinjanja' nogu, povremenim grčevima (posebno noću), trnjenjem, jačom prokrvljenošću kapilara, otocima pri stajanju, oštećenjem kože naročito u predelu stopala i oko skočnog zgloba i sličnim manifestacijama. Kod bolesnika sa ovim stadijumom učestali su bolni tromboflebitisi variksa sa mogućim širenjem procesa i zahvatanjem glavnih površnih venskih stabala.
Dijagnoza
Osnove dijagnoze venskih variksa se utvrđuju već inspekcijom u uspravnom stavu bolesnika. Pažljivom palpacijom se može otkriti postojanje tromboznih (trombotičnih) masa unutar variksa, a auskultacijom se isključuje eventualno postojanje arterio-venskih spojeva (šantova). Za preciznu lokalizaciju i stepen oštećenja funkcije venskih zalistaka neophodno je koristiti funkcionalne probe (testove za otkrivanje slabosti površnih odnosno komunikantnih vena) ). Posebno je značajna primena EHO Doppler ultrazvuka, čime se značajno može smanjiti upotreba flebografije ili drugih invazivnih dijagnostičkih postupaka.
Lečenje
Lečenje varikoziteta je teško i praćeno je značajnom pojavom ponovnih proširenja (recidivni variksi). Ponovni, recidivni ili rekurentni variksi mogu biti pravi (ponovna pojava prethodno odstranjenih variksa) ili lažni (pojava variksa van zone lečenja). Učestalost ponovne pojave variksa zavisi od vrste lečenja (konzervativno lečenje je praćeno obaveznim naknadnim variksima, hirurški metodi su praćeni značajno manjim procentom naknadnih rekurentnih variksa), sprovođenja preventivnih mera (elastična bandaža i izbegavanja statičkog opterećenja nogu, značajno sprečava pojavu naknadnih variksa). Slično deluje i izbegavanje drugih faktora rizika (redukcija telesne težine, aktiviranje mišićne venske pumpe, itd.).
Tip preduzetih terapijskih postupaka je diktiran stepenom uznapredovalosti venskog zastoja, tj. kliničkim stadijumom oboljenja.
U prvom stadijumu ne preporučuje se ni hirurško, ni sklerozantno lečenje, a upotreba medikamenata je minimalno dozvoljena (lokalno - masti) i eventualno, povremena upotreba antiagregacione terapije. U ovoj fazi, najefikasnije je sprovođenje preventivnih mera (upotreba elastičnih zavoja ili čarapa, aktiviranje venske pumpe, izbegavanje dugotrajnijeg pasivnog stajanja i drugih faktora rizika).
U drugom stadijumu potrebno je nastaviti sa primenom elastične bandaže i opisanih preventivnih mera uz upotrebu venoaktivnih i antiagregacionih medikamenata. Savetuje se i primena sklerozantne terapije.
Treći i četvrti klinički stadijum zahtevaju lečenje operativnim postupcima (ekstirpacija - vađenje variksa, sa ili bez delimičnog ili kompletnog odstranjenja glavnih površinskih venskih stabala, insuficijentnih komunikantnih - perforantnih vena, a ponekad su potrebne i hirurške intervencije na dubokim venama).
Povezani tekstovi:
Operacija žučne kese se obično sprovodi radi uklanjanja žučn...
Ne postoji čovek koji u nekom trenutku svog života nije oset...
Hronična rana u širem smisli reči predstavlja prekid kontinu...
Cerebralna paraliza nije bolest već hronično neurološko stan...
Broj komentara: 0
Vaš komentar nam je veoma dragocen, molimo upišite ga ovde