Mitovi o carskom rezu

Zašto se carski rez zove baš tako? | Strah od carskog reza | Oporavak od carskog reza

Carski rez znači dovršavanje porođaja operativnim putem - otvara se abdomen (trbušna duplja majke) i presecanjem zida materice ekstrahuje se plod.

Indikacije, odnosno razlozi zbog kojih se pristupa ovoj proceduri se mogu podeliti na tri grupe:

• Indikacije od strane ploda - sva ona stanja koja bi ako bi se porođaj završavao prirodnim putem ugrozila plod, njegovo zdravlje, pa i život. Profesor Rade Jovanović je govorio kako je svrha vođenja porođaja dobiti živo i za život sposobno dete.
• Indikacije od strane majke - stanja ili oboljenja porodilje koja bi se ako bi se porođaj dovršavao per vias naturalis, što znači prirodnim putem, pogoršala i čak bi moglo doći do smrti majke.
• Indikacije od strane majke i ploda - ako bi se u ovim slučajevima insistiralo na prirodnom porođaju mogli bi biti ugroženi i dete i majka.

Zašto se carski rez zove baš tako?

Naziv "carski rez" često se povezuje sa rođenjem Gaja Julija Cezara, te pretpostavljamo da je upravo to poreklo naziva ove intervencije.

Zanimljivo je da se ponekad pominje i nemački mesar prezimena Kajzer (što znači "car") koji je, prema legendi, izveo ovu proceduru na svojoj supruzi. Prvi dokumentovani carski rez zabeležen je 1610. godine, a majka, nažalost, nije preživela. Tek u 19. veku, s napretkom hirurških tehnika, anestezije i antisepsije, carskim rezovima su počeli da dominiraju uspešni ishodi zahvaljujući pionirima poput Kerera, Zengera, Fanenštila i Kamerona, čije metode i danas oblikuju ovu operaciju.

Danas, carski rez se smatra sigurnom metodom, te je u svetu tokom 2022. godine izvedeno čak 23 miliona carskih rezova.

Strah od carskog reza

Jedna grupa trudnica je skeptična i plaši se ove operacije, što je sasvim prirodna reakcija jer postoji strah od većine medicinskih procedura koje su po pravilu manje ili više neprijatne.

Postoji strah od same operacije, od besvesnog stanja za vreme procedure (izuzetak je spinalna anestezija), kao i od bola koji prati postoperativni period. Važno je naglasiti da u prva dva postoperativna dana bol može da bude zaista intenzivan. Prisutna je bojazan od toga kako će rana zarasti, da li će dojenje biti uspešno... Mame se boje i samog oporavka, kako će sve teći posle operacije i kada će vratiti energiju koju su imale pre trudnoće.

„Mnoge žene insistiraju na prirodnom porođaju, što ja kao akušer podržavam do određenje granice. Svakako, prirodni porođaj je bolja opcija kada god je moguć, jer carski rez ipak znači nužni izlaz kada drugog dobrog rešenja nema", poručuje dr Pavlović.

Oporavak nakon carskog reza

Posle carskog reza, koji je ozbiljan operativni zahvat, moguće su određene komplikacije koje su retke ili se uopšte ne dešavaju prilikom prirodnog porođaja. Neke komplikacije posle carskog reza su intra i post operativna krvarenja - posledičan gubitak krvi i anemija koja zahteva terapiju i dekomodira život porodilje. Takođe, ileus se retko dešava ali je dobro objasniti da je to proces kada creva ne prorade, što se uglavnom rašava uglavnom lekovima, ali i operativno ukoliko lekovi nisu dovoljni.

Kasnije, može doći do infekcije reza na materici, hematoma u mišićima ili infekcije rane. Sve su ovo moguće komplikacije - neke su česte, neke retke, neke su ozbiljne, a neke se brzo i lako rešavaju. Danas, važno je da bolje informišemo porodilje kako bi sve žene bile upućene u to šta se dešava tokom i nakon carskog reza, kao i kako bismo na vreme razgovarali o njihovim strahovima.

Ginekolog i akušer dr Željko Pavlović navodi da određen broj porodilja želi carski rez, bez opravdanog razloga. Upravo zbog ove pojave, vremenom je nastao termin "carski rez po želji", odnosno "C caesarean on request", kao legitimna procedura koja se može uraditi na zahtev pacijenta, a bez indikacija. Doktor navodi da on kao akušer smatra da je carski rez ipak specifična procedura koja može da se zakomplikuje i da smatra da ovakav zahtev nije opravdan. U svakom slučaju, lekar ima obavezu da porodilji predstavi moguće komplikacije, te ženu informiše i uputi u proceduru kako bi još jednom razmislila o svojevoljnom carskom rezu za koji nema indikacija.

Za sam kraj ovog teksta, dr Pavlović poručuje: „Drage porodilje, prirodni porođaj je bolji izbor od carskog reza onda kada nema indikacija. Razgovarajte sa svojim lekarom pre nego što se odlučite na ovakvu proceduru.“