Rast bebe

Rast je složen proces i definiše se kao promena telesne mase, oblika i proporcija,  kao i fizioloških funkcija u toku organogeneze. Pored fizičkog postoje i druge dimenzije rasta: intelektualni, emocionalni, socijalni i kulturni razvoj. Rast  je rezultat složene interakcije naslednih faktora, ishrane, neuroendokrine regulacije i tkivnog odgovora.

Kvalitativne promene u toku biološkog sazrevanja – izmene funkcije ćelija, tkiva i organa, indukcija enzimske aktivnosti, reorganizacija regulacionih mehanizama – označavaju se kao razvoj.

Period rasta počinje za vreme fetalnog života, a završava se između 20. i 25. godine. Fizički, somatski rast posledica je hiperplazije i hipertrofije ćelija i uvećanja međućelijske supstance.

Na rast utiču mnogi elementi:

Rast deteta se procenjuje:

Novorođenče ima specifične proporcije tela. Glava je relativno velika i čini ¼ dužine tela, a lice je malo sa slabo razvijenom donjom vilicom. Grudni koš je više valjkast a abdomen je ispupčen. Ekstremiteti su relativno kratki.

Dužina novorođenog deteta je u proseku oko 52 cm. Dečaci su u proseku za 1 cm duži od devojčica na rođenju. Rast telesne dužine je neravnomeran. Najbrži je u prva tri meseca posle rađanja i do kraja prve godine progresivno i brzo se smanjuje. Obično u prvoj godini beba poraste oko 25 cm. U drugoj godini deca porastu još 12 cm, u trećoj oko 8 cm, a sa 4 godine su visoka nešto više od metra. Pri polasku u školu visina je oko 120 cm.

Masa novorođenčeta je u proseku oko 3,4 kg. Blizanci su pojedinačno manji – oko 30% blizanaca ima masu oko 2 i 2,5 kg, a ostali su i lakši od 2 kg. Pražnjenjem creva u toku prvih dana života, mokrenjem i gubitkom tečnosti preko kože i pluća dete gubi višak tečnosti a samim tim gubi i telenu masu. Unos majčinog mleka je u prvim danima života mali, tako da beba gubi oko 7% telesne težine (fiziološki pad). Nadalje (posle desetog dana) telesna težina brzi i pravilno raste: u prvom mesecu bebe prosečno dodaju oko 550 grama, u drugom 850 a u trećem oko 700 grama. U petom mesecu se udvostruči težina koju je dete imalo na rođenju, a oko prve godine se utrostruči. Deca koja su bila krupnija na rođenju napreduju sporije.

Obim glave kod novorođenčeta je oko 35cm i nešto je veći kod dečaka. Sa 6 meseci obim je 43 cm, sa godinu dana 46 cm, a sa tri godine 50 cm. Obimi grudnog koša i trbuha su za 1-2 cm manji od obima glave deteta.

Kompenzatorni rast (catch-up rast) je biološki fenomen akceleracije rasta kod dece. Zapaža se kada se posle prolazne retardacije rasta usled bolesti ili gladovanja, ukloni uzrok usporenog rasta. Ovo je moguće kod male dece ili ako je poremećaj koji je ometao rast trajao kratko.