Hiperkalijemija

Kalijum je glavni intraćelijski katjon organizma. Nivo kalijuma u plazmi se kreće od 3,8 do 4,7 mmol/L, a u ćelijama oko 150 mmol/L. Kalijum u serumu adekvatno odražava promene ukupnog kalijuma organizma. Bubrezi igraju glavnu ulogu u održavanju bilansa kalijuma. Više od 90% kalijuma izlučuje se urinom, ostatak se eliminiše preko stolice.

Hiperkalijemija podrazumeva povišenje nivoa ukupnog kalijuma u organizmu. Manifestacije hiperkalijemije se obično javljaju kada je koncentracija kalijuma veća od 6,5 mmol/L.

Uzrok nastanka

Hiperkalijemija je čest poremećaj u bolesnika sa bubrežnom insuficijencijom, akutnom i hroničnom. Primena diuretika, koji štede kalijum, u osoba sa smanjenom bubrežnom funkcijom praćena je hiperkalijemijom. Hipoaldosteronizam može da izazove hiperkalijemiju. Višak kalijuma može biti unet intravenski primenom kalijuma, transfuzijama i visokim dozama penicilina. Endogeni kalijum može biti oslobođen pri razaranju tkiva, npr.lizom tumora, pri opekotinama, oštećenjima mišića, masivnoj hemolizi, velikim operacijama i gastrointestinalnom krvarenju.

Klinička slika

Hiperkalijemija se manifestuje neuromišićnim poremećajima – slabost, parestezije, arefleksija, paraliza i respiratorna slabost. Kardiovaskularni poremećaji obuhvataju bradikardiju (usporen rad srca) koja se produbljuje do asistolije. EKG promene su paralelne sa stepenom hiperkalijemije.

Dijagnoza

Postavlja se na osnovu prepoznavanja faktora koji dovode do hipokalijemije, simptoma i znakova, kao i karakterističnog EKG nalaza. Nalaz niskog nivoa kalijuma u serumu potvrđuje dijagnozu.

Lečenje

Lečenje može biti akutno ili hronično. Ako je kalijum u serumu viši od 7 mmol/L ili ako EKG pokazuje znake hiperkalijemije postoji potreba za urgentnim lečenjem. Akutno lečenje hiperkalijemije ima za cilj da zaštiti srce od efekta kalijuma anatagonizujući efekat na srčanu sprovodljivost – intravenska primena kalcijuma; zatim da kalijum iz ekstraćelijske tečnosti usmeri u intraćelijsku tečnost – primena natrijum bikarbonata, insulina i glikoze; i smanji ukupni kalijum u organizmu – smole za izmenu katjona, diuretici, dijaliza.


Hronično lečenje hiperkalijemije u odmakloj bubrežnoj insuficijenciji zahteva pre svega ograničenje unosa kalijuma ishranom. Efikasni su diuretici koji deluju na nivou Henlejeve petlje. Hronično lečenje se može sprovoditi i primenom smola za izmenu katjona.