Retrodevijacija materice

Za opisivanje njenog položaja neophodno je odrediti sledeće:

Prema tome, fiziološki položaj materice je umerena anteverzija i antefleksija. Promenu položaja materice mogu izazvati brojni faktori. Najčešće se dele na fiziološke (trudnoća i prepunjenost unutrašnjih organa) i patološke (tumori, eksudati, adhezije).

Promena položaja materice može biti u nivou horizontalne i vertikalne ravni. U nivou horizontalne ravni može doći do raznih varijacija u smislu ante-, retro-, latero- pozicije kako verzije tako i fleksije. Sa druge strane pomeranje u nivou vertikalne ravni, može biti u smislu podizanja - elevacije ili spuštanja-spad ili ispadanje materice. Takođe oko vertikalne osovine može doći do okretanja koje može biti uvrtanje - torzija ili obrtanje-rotacija, a ako se unutrašnja strana materice izvrne upolje to je izvrtanje - inverzija materice.

U retrodevijacije materice spadaju:

Pod retroverzijom materice podrazumevaju se stanja kod kojih je dno materice, umesto da se naslanja na zadnji zid mokraćne bešike, okrenuto unazad prema rektumu, odnosno Duglasovom prostoru. Kod retroverzije se radi o tzv. zavaljenoj materici, gde postoji prav ili tup ugao između tela i grlića. Usminski deo grlića materice je podignut naviše i obrnut prema simfizi.

Kod retrofleksije telo materice je savijeno u istmičnom delu unazad u odnosu na grlić, sa kojim gradi manje ili više izražen oštar ugao. Tu je dakle dno okrenuto unazad, a usminski deo zadržava normalan položaj ili je okrenut naniže paralelno osovini vagine.

Vrlo često je teško precizno odrediti da li se u konkretnom slučaju radi o retrofleksiji ili retroverziji materice pa je tada u upotrebi termin retroverzija - fleksija.

U etiologiji retrodevijacije materice značajniji su stečeni činioci u odnosu na kongenitalne. Kongenitalne retroverzije materice najčešće su prouzrokovane poremećajem u razvoju i kao takve se mogu sresti i kod veoma male dece pa čak i kod fetusa. Do izražaja posebno dolaze u doba puberteta i u generativnom periodu žene. Stečene retroverzije materice su veoma česte i nastaju posle porođaja, u puerperijumu ili nakon nekih zapaljenskih procesa u maloj karlici. Do nastanka ovih retrodevijacija mogu dovesti i neki benigni i maligni tumori genitalnih organa, mehaničkim pritiskom, kao i neka ognjišta endometrioze rasuta na zadnjem zidu grlića materice i Duglasovom prostoru.

Retroverzija - fleksija materice nastaje u puerperijumu i to 2-3. nedelji babinja. Do retroverzije materice mogu dovesti i učestali porođaji, loše vođenje samog porođaja, akušerske intervencije, febrilnost u puerperijumu, rano ustajanje i obavljanje teških domaćih poslova i slično.

U pojavi retroverzije - fleksije značajni su zapaljenski procesi na materici, jajnicima, jajovodima, peritoneumu male karlice. Svi oni rezultiraju adhezijama između zadnje površine uterusa koga fiksiraju za obolele adnekse, rektum i peritoneum.

Dijagnoza retroverzije - fleksije materice se postavlja na osnovu iscrpne anamneze, kliničkih simptoma i ginekološkog pregleda.

U principu se smatra da kod mobilne retrofleksije koja ne daje nikakve smetnje nije potrebno preduzimati bilo kakvu terapiju. Kod koincidencije mobilne retrodevijacije praćene primarnim ili sekundarnim sterilitetom, pobačajima kao i kod dismenoroičkih tegoba, poželjno je detaljno ispitati funkciju jajnika, stanje endometrijuma, veličinu duplje materice i prolaznost tuba. Po otkrivanju uzročnika usmeriti i terapiju.

Kada je mobilna retroverzija-fleksija materice kongenitalne prirode i praćena opštom astenijom, hipotonijom, enteroptozom, ptozom bubrega, terapiju treba usmeriti u lečenju astenije, enteroptoze-upotrebom vitamina, poboljšanom ishranom, klimatsko - banjskim lečenjem, gimnastikom i nošenjem midera.

Postoje slučajevi kada su bolovi u krstima, dismenoroičke tegobe i drugi prateći simptomi posledica mobilne retrofleksije pa se u tim slučajevima vrši repozicija materice,

Njeno vraćanje u normalan položaj- anteverziju-fleksiju. Najčešće metode repozicije materice su: bimanuelna repozicija-metoda po Schultzeu, metoda po Küstneru, primena pesara i hirurško lečenje. Hirurško lečenje se sprovodi najrazličitijim metodama a sa ciljem da se zavaljena materica trajno dovede u normalan položaj. Hirurška korekcija se moze izvšiti otvaranjem trbuha i najčešće skraćivanjem valjkastih veza materice (ligg. rotunda) i sakrouterinih ligamenata (ligg. sacrouterina).

Profilaksa retrodevijacije materice ima svoj određeni značaj ali samo kod stečenih devijacija. S obzirom da najveći broj retroverzija - fleksija nastaje u doba puerperijuma, ovom periodu treba pokloniti veliku pažnju. Još neposredno posle porođaja obavezno je brižljivo zbrinjavanje svih rascepa na vagini, međici, kao i pravilno ušivanje medijalne tj. lateralne epiziotomije. Potrebno je dalje voditi računa o ishrani porodilje, redovnom pražnjenju mokraćne bešike, creva, o pravilnoj involuciji materice, izbegavanju fizičkog rada, dugog hodanja, stajanja i bilo kakvog naprezanja. Na ovaj način se smanjuje intraabdominalni pritisak, koji u mnogome doprinosi nastajanju retrodevijacije. Posebno kod višerotki, savetuje se nošenje u babinjama pojaseva i izvođenje gimnastičkih vežbi koje imaju za cilj bržu restituciju tkiva i vraćanje tonusa trbušnom zidu. Nakon 4-6 nedelja od porođaja treba svaku od porodilja ginekološki pregledati i ako se tada ustanovi retrodevijacija materice mora se izvršiti njena repozicija i vraćanje u normalan položaj.