Rak jajnika (Karcinom jajnika)

Učestalost

Po učestalosti svih malignih tumora karcinom jajnika se nalazi na petom mestu, dok je u ukupnoj smrtnosti žena od raka polnih organa rak jajnika na prvom mestu. To se objašnjava kasnijim otkrivanjem zbog nespecifičnih simptoma i brzo širenje malignih ćelija po telu tako da se bolest uglavnom otkriva u uznapredovaloj fazi. Poznato je da se učestalost raka jajnika povećava s godinama žene (najveći broj slučajeva je u životnom dobu od 55 do 75 godina). Rak dojke, jajnika ili materice u porodici upućuju na povećan rizik. Rizik je veći kod žena koje nisu rađale, koje su kasno rađale i kod onih sa kasnijom menopauzom. Trudnoće i uzimanje oralnih kontraceptiva štite jajnike i smanjuju rizik od pojave raka.

Uzrok nastanka

Uzrok nastanka je nepoznat. Od faktora koji imaju uticaj na nastanak ovog oboljenja važni su: životno doba, porodična anamneza (pojava raka u porodici), reproduktivna funkcija žene, faktori okoline.

Klinička slika

Tumori jajnika i u uznapredovalom stadijumu obično ne prave smetnje ili su one sasvim neznatne. Žena se uglavnom javlja zbog nespecificnih tegoba kao sto su:

• bol u donjem delu trbuha
• smetnje u probavi i ishrani
• nadutost trbuha
• smetnje u mokrenju
• opstipacija (zatvor)
• slabost, anemija, gubitak apetita.

Nekad se žene javljaju lekaru zbog povećanja trbuha ili same napipaju tumorsku masu. Može se otkriti i prilikom rutinskog vaginalnog pregleda. Menstrualne tegobe nisu karakteristične za ovo oboljenje, mada pojava krvarenja pre puberteta kao i u postmenopauzi može biti znak eventualnog tumora jajnika koji proizvodi hormone.
Tumor se često nalazi u oba jajnika, a može da se proširi na okolne organe (mokraćnu bešiku, matericu, debelo crevo), a putem limfe i krvi u udaljene organe.

Dijagnoza

Nakon detaljno uzete anamneze za postavljanje dijagnoze se koriste vaginalni pregled, vaginalni i transvaginalni ultra zvuk, kolor dopler, kompjuterizovana tomografija (CT), kao i tumorski markeri, a za postavljanje konačne dijagnoze i za određivanje tipa tumora i proširenosti bolesti potrebno je otvaranje trbušne duplje i uzimanje uzorka tkiva za analizu.

Lečenje

Hirurška, hemoterapija i zračenje su opšte poznate metode lečenja malignih bolesti. Tako je i u ovom slučaju, izbor metode zavisi od stadijuma bolesti, godina bolesnice, od toga da li je rađala ili ne. Hirurško odstranjivanje materice, jajovoda i jajnika kao i tumorskih masa primenjuje se kod svih bolesnica osim u početnim stadijumima tumora koji sporo rastu kod žena koje još žele da rađaju. Tada se odstranjuje samo zahvaćeni jajnik. 

Prevencija

Rano otkrivanje raka je najbitnije u lečenju, jer su povoljni rezultati lečenja najbolji u ranim stadijumima bolesti. Redovni ginekološki pregledi su jedan od načina prevencije. U smislu sprečavanja pojave karcinoma ženama se može preporučiti uzimanje oralnih kontraceptiva.

Zakažite pregled kod ginekologa:

• dr Aleksandar Ćetković
• dr Jovan Rudić
• dr Petar Radlović
• dr Dušan Stanojević
• dr Predrag Mitrović
• dr Tatjana Laketa