Povreda prednjeg ukrštenog ligamenta kod dece i odraslih

Pokidani prednji ukršteni ligament (ACL - anterior crutial ligament) je ozbiljna povreda kolena, posebno za sportiste. Mnogim tinejdžerima i mladim sportistima s pokidanom ACL-om, potrebna je operacija, kako bi delimično ili celosti vratili funkciju kolena.

Šta je rekonstrukcija prednjeg ukrštenog ligamenta?

Poderani prednji ukršteni ligament, obično se tretira postupkom koji se zove rekonstrukcija ACL-a. Hirurzi zamjenjuju oštećeni ligament novim ACL graft tkivom – bilo uzetim iz pacijentovog vlastitog tela (tkivo iz glavne patelarne tetive ili tetive kolena) ili donirano od nekog drugog (koji se naziva alograft).

Većina rekonstrukcija ACL-a se radi u opštoj anesteziji. Tako ćete spavati tokom operacije i ništa nećete osećati. Operacija obično traje do 90 minuta. Da bi izvršio rekonstrukciju, hirurg će izbušiti tunele u golenjači (tibia) I butnoj kosti (femur), a zatim postaviti ACL graft u otprilike isti, što prirodniji, položaj. Kod dece koja su u rastu i razvoju koriste se tzv. tehnike koje čuvaju epifiznu hrskavicu rasta - physeal sparing tehnike, koje omogućavaju  normalan rast skeletal u visinu, i očuvanje biomehaničke funkcije kolena.

Šta se događa nakon operacije ACL?

Nakon toga se vraćate u svoju sobu; istog dana počinjete sa vežbama i postepenim ustajanjem. Nakon operacije, kući ćete otići sa velikim zavojem koji pokriva koleno, steznikom za koleno, štakama i, eventualno, uređajem za hladno terapiju (vrsta kontinuiranog hladnog obloga koji obavija koleno). Za kretanje ćete koristiti štake, kako ne biste stavljali preveliku težinu na nogu tokom prve sedmice.

Fizikalna terapija je važan deo Vašeg oporavka. Počećete fizikalnu terapiju otprilike 7 dana nakon operativnog lečenja ili intezivnije nakon vađenja konaca i nastaviti sledećih nekoliko meseci, po jasno definisanom protokolu. Fizioterapeut će vam pomoći da sve više opterećujete nogu sve dok vam štake više ne budu potrebne. Takođe možete koristiti CPM mašinu (mašina za kontinuirano pasivno pokretanje) koja polako savija vaše koleno napred-nazad. Ovo vam pomaže da vratite naviku pomicanja kolena.

Kada vaši butni mišići povrate snagu (obično oko 3-6 nedelja nakon operacije), moći ćete prestati da nosite steznik za koleno. Velika većina pacijenata se vraća uobičajenom kvalitetu života, bez sporta, oko osme nedelje posle operacije (vožnja kola, odlazak u školu ili fakultet, šetnja, vožnja bicikla…).

Većina rekonstrukcija ACL-a je uspešna u stabilizaciji kolena i vraćanju funkcionalnosti ligamenta. Pacijenti se obično mogu vratiti aktivnom  sportu i drugim intenzivnim aktivnostima sa doskokom, oko 9-12 meseci nakon operacije. Ako se vratite fudbalu ili drugim sportovima, pogotovo sportovima sa doskokom, hirurg će vam postaviti funkcionalnu ACL ortozu, koju ćete nositi tokom utakmica i treninga. 

Komplikacije su, iako retke, najčešće u vidu hroničnog bola u regiji kolena, infekcija, ponovno pucanje ligamenta, pucanje ligamenta na drugoj nozi, ukočenje kolena i dr.