Ultrazvučna dijagnostika (Ultrazvuk)

Zvučni talasi veće frekvencije od 20000Hz koje ljudsko uvo ne može da percipira, nazvani su ultrazvukom. Ultrazvuk prolazi kroz razna tkiva-medijume, koja pružaju određeni otpor. Na granici dva medijuma koji imaju različit akustični otpor, deo energije će se reflektovati, a drugi deo prelomiti u drugi medijum sa novom brzinom i novom talasnom dužinom. Ako se impuls ponovljeno šalje kroz neko tkivo, a reflektovani deo kontinuirano registruje, dobija se slika granične površine između dva medijuma.

U medicini se koristi ultrazvuk slabe jačine

Eksperimenti kao i kliničko iskustvo nisu dokazali da ovaj ultrazvuk izaziva oštećenja tkiva. Komitet Svetske Zdravstvene Organizacije je na osnovu dugogodišnjih ispitivanja i istraživanja dozvolio primenu ultrazvuka u medicinske svrhe. Ova metoda je bezbedna i u medicini se može upotrebljavati u pravilnim dijagnostičkim i terapijskim indikacijama. Štetno dejstvo ultrazvuka koji se upotrebljava u medicini nije dokazano.

3D i 4D ultrazvuk

Nagli razvitak novih tehnologija, kao i poboljšanja dosadašnje standardne dvodimenzionalne slike u ultrazvučnoj dijagnostici, doveli su do razvitka dijagnostičkih 3D (trodimenzionalnih) i 4D ultrazvučnih sistema, čija je neinvazivna i istovremena "real time" interaktivna priroda idealna za primenu u ginekologiji i akušerstvu.

Nastanak trodimenzionalne slike zasniva se na kombinaciji serijskih dvodimenzionalnih slika, volumenskog skeniranja i tehnici bifokalnih sočiva. Najznačajnije prednosti poboljšane ultrazvučne i 3D ultrazvučne tehnike tokom poslednjih godina su:

• Mogućnost prikaza kompleksnih anatomskih struktura,
• Volumetrijsko merenje različitih organa,
• Prikaz protoka i trodimenzionalno ispitivanje fetalnog skeleta. 

Osim velike vrednosti 3D ultrazvuka u proceni urođenih anomlija ženskog reproduktivnog sistema, novija istraživanja pokazuju da je 3D ultrazvuk u kombinaciji s 3D power doppler prikazom krvnih sudova metoda koja je u stanju značajno povisiti dijagnostičku tačnost u preoperativnoj proceni sumnjivog nalaza na jajniku. Istovremeni prikaz tumora u tri ravni (uzdužna, poprečna i frontalna) omogućava ne samo merenje volumena i prikaz spoljašnjeg izgleda tumora, njegovog odnosa sa susednim organima, već i uporedni prikaz unutrašnje slike tumora kao i intratumorskih promena.

PROČITAJTE: 3D automatski ultrazvučni skener (ABVS) kod karcinoma dojke

4D ultrazvuk je aparat najnaprednije generacije, a njegovi rezultati mogu se izdavati i kao video ili cd a sam zapis daje vrlo vernu, živu sliku i prikaz nerođene bebe kao i dijagnostikovanje svih promena, anomalija i prirode tumora. Trodimenzionalna slika daje direktan uvid u ponašanje ploda, kao i njegov celokupan prikaz što je naročito bitno u stanjima rizičnih trudnoća.

Ovo je superioran pregled u odnosu na tradicionalne jer svojom preciznošću daje uvid i u sve ginekološke promene i patologije a postojeće sonde omogućavaju široku primenu ne samo u ginekologiji već i u urologiji, internoj medicini i onkologiji, naročito grudi. Dobija se živa slika ploda, materice, jajnika, srca, krvnih sudova, jetre, dojki bešike prostate bubrega...

Primena ultrazvuka u ginekologiji i akušerstvu

Postoje dve najčešće metode koje se koriste u ultrazvučnom pregledu u ginekologiji i akušerstvu.

• Transabdominalni metod je najstarija i poznata je svim trudnicama. Nakon stavljanja gela, ginekolog prislanja sondu na trbuh. Gel se nanosi da bi omogućio lakši prenos zvučnog talasa od sonde do kože. Ova pretraga se izvodi dok trudnica ima "optimalno punu" mokraćnu bešiku. Razlog zbog čega trudnica u ranoj trudnoći mora imati punu bešiku jeste što ultrazvučni talas ne prolazi dobro kroz gasove u crevima.
• Transvaginalni ultrazvuk se uglavnom izvodi sa praznom bešikom sa posebno oblikovanom sondom koja se stavlja u vaginu. Na ovaj način lekar može generalno jasnije videti strukturu i s većom rezolucijom, jer gleda mnogo bliže nego transabdominalnom metodom. Iz tehničkih razloga, ultrazvučni talasi iz transvaginale sonde ne putuju tako duboko u telo kao ultrazvučni talasi iz transabdominalne sonde. Zato, dok se materica nije jako uvećala, transvaginalni ultrazvuk je ograničen na prvi trimestar, ali može poslužiti i u kasnijoj trudnoći.

Najčešći razlozi za ultrazvučni pregled u trudnoći: utvrđivanje termina porođaja, otkrivanje da li je bilo krvarenja u početku trudnoće i da li se trudnoća odvija normalno, utvrđivanje višeplodne trudnoće (više od jedne bebe), u kasnijoj trudnoći položaj placente, fizički razvoj bebe i, koliko je moguće, provera da nema abnormalnosti, i dr.

Ultrazvuk dojki

Ultrazvuk je široku primenu dobio u dijagnostici oboljenja dojke, jer je neškodljiv i efikasan. Preporučuje se svim ženama da nakon 30 godine života redovno kontrolišu dojke, što znači da je minimalno potrebno jednom godišnje uraditi ovaj pregled. Uz samopregled dojki i eho dojki može se uvek na vreme otkriti eventualno postojanje patoloških promena u dojkama što pojednostavljuje i olakšava lečenje. Ovaj pregled se kod žena u fertilnom periodu radi 7 dana nakon prestanka krvarenja kod menstrualnog ciklusa.

Ultrazvuk abdomena i male karlice

Ovim pregledom se dobija uvid u stanje abdominalnih organa: jetre, žučne kese, pankreasa, bubrega, slezine, mokraćne bešike, prostate, materice, jajnika. Zahvaljujući jednostavnosti izvođenja pregleda i neškodljivosti, ultrazvuk predstavlja pouzdanu i efikasnu metodu u otkrivanju oboljenja abdominalnih organa.

Da bi se obavio ovaj pregled pacijent ne treba da jede i pije 6-8 sati pre pregleda. Za pregled male karlice potrebno je da pacijent na pregled dođe sa punom mokraćnom bešikom.

Ultrazvučni pregled testisa

Eho testisa je jednostavan i brz pregled koji sa velikom sigurnošcu otkriva eventualne ciste, tumore i druga oboljenja testisa. Za ovaj pregled nije potrebna priprema.

Ultrazvučni pregled štitne žlezde

Patološke promene štitne žlezde se jednostavno i efikasno otkrivaju ovom metodom. Eho štitne žlezde uz laboratorijske nalaze hormona, kao i uz pregled endokrinologa i endokrinog hirurga predstavlja pouzdanu metodu za otkrivanje oboljenja i praćenje dejstva terapije.

Kolor dopler duplex scan

Ultrazvuk je široku primenu našao u morfološkom i funkcionalnom ispitivanju stanja krvnih sudova. Ovaj pregled omogućava prikaz strukture krvnog suda i funkcionalnih svojstva cirkulacije. Zahvaljujući velikom broju informacija koje pruža, neinvazivnosti i mogućnosti čestih kontrola, ova metoda je postala nerazdvojni deo dijagnostike cerebrovaskularnih oboljenja i oboljenja perifernih krvnih sudova i aorte.

Ultrazvučnim pregledom arterija se otkriva postojanje ateromatoznih plakova i procenat suženja krvnog suda plakom. Kolor dopler metodom se meri brzina proticanja krvi kroz arterije i određuje da li je dotok u pojedina tkiva i organe dovoljan. Ovim pregledom se dijagnostikuju i druga oboljenja krvnih sudova kao što su aneurizme, tromboflebitisi i flebotromboze.

Ultrazvučni pregled dečijih kukova

Razvojni poremećaj kuka - displazija kuka ili urođeno iščašenje kuka je relativno čest poremećaj u razvoju deteta koji se javlja u prvih 12 meseci razvoja. Preporuka Svetske Zdravstvene Organizacije pedijatara je da se na svaka tri meseca u 1 godini života uradi eho kukova kako bi se na vreme sprečilo razvijanje ovog razvojnog poremećaja.

Pogledajte sva pitanja i odgovore u vezi sa ultrazvukom.